زوال عقل یا دمانس اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی و زوال دستگاه عصبی است. در واقع زوال عقل یک اصطلاح عمومی است که بیان می کند فرد با تغییر شخصیت، اختلال در حافظه، تفکر، توجه، زبان پریشی و توانمندی‌های اجتماعی رو به رو است. بیماری آلزایمر رایج ترین علت زوال عقل در سنین کهنسالی است، اما دلایل زیادی برای ابتلا به دمانس وجود دارد و محدود به دوران پیری نیست.
علائم زوال عقل
زوال عقل یک بیماری نیست و درنتیجه بیماری‌ها یا جراحات دیگری ایجاد می شود. بنابراین با توجه به علت آن، علائم می تواند متفاوت باشد. اما ویژگی مشترک همه انواع زوال عقل کاهش عملکرد شناختی است. به طور کلی برخی از علائم و نشانه‌های رایج و مشترک عبارتند از:
- کار نیامدن با تغییر
- تغییرات نامحسوس در حافظه سازی و اختلال در حافظه
- تکرار کردن یک سوال، کاری که انجام شده یا یک داستان
- اختلال در جهت‌یابی
- تغییر در خلق و خو و دیده شدن علائم افسردگی، ناامیدی و عصبانیت
- بی‌علاقگی به سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی که زمانی از آنها لذت برده می‌شد.
- دشواری در انجام کارهای روزانه
- گیجی و عدم احساس آشنایی مکان‌ها و رویدادها
انواع زوال عقل
انواع زوال عقل که حالت پیشرفت کننده و بدون بازگشت دارند عبارتند از:
بیماری آلزایمر
آلزایمر رایج‌ترین علت زوال عقل است. اما زوال عقل تنها علت بیماری زوال عقل نیست. در تشخیص زوال عقل نوع آلزایمر علاوه بر وجود اختلال حافظه، وجود یکی دیگر از اختلال‌های شناختی الزامی است. همچنین این بیماری باید در عملکرد اجتماعی و شغلی فرد، اختلال ایجاد کند. در مغز بیماران آلزایمر پلاک‌ها و گره‌هایی به وجود می‌آید. پلاک‌ها، توده‌هایی از پروتئینی به نام بتا-آمیلوئید هستند.
زوال عقل عروقی
دومین نوع رایج زوال عقل، دمانس عروقی است. این نوع به سبب آسیب به عروق تامین‌کننده‌ی خون مغز ایجاد می‌شود. مشکلات عروق خونی مغز می‌تواند باعث سکته‌ی مغزی یا آسیب‌های دیگری از جمله آسیب به فیبرهای ماده‌ی سفید مغز بشود. معمولاً سیر نزولی و پله‌پله در زوال عقل عروقی شایع‌تر از نوع آلزایمر است. رایج‌ترین علائم آن عبارتند از: مشکل در حل مسئله، کند شدن تفکر، تمرکز و سازماندهی. این علائم نسبت به از دست دادن حافظه پررنگ‌تر هستند.
زوال عقل ناشی از سایر بیماری‌های طبی
شش بیماری اصلی وجود دارند که می توانند زوال عقل ایجاد نمایند عبارتند از:
- بیماری ایدز
- ضربه مغزی
- بیماری پارکینسون
- بیماری هانتینگتون
- بیماری نیمن پیک
- بیماری کروتزفلد جاکوب
0 دیدگاه